Historię tych dwóch
ras należy poznawać łącznie, albowiem mają wspólne pochodzenie i
tych samych przodków, a ich droga definitywnie rozjechała się
całkiem niedawno. Są członkami wielkiej rodziny Griffon Vendeen,
która przeszła
blisko pół
tysiąclecia ewolucji i dziś stanowi jedyny
przypadek występowania czterech ras pokrewnych w szerokiej gamie wielkości.
Należą do niej: Grand Griffon Vendeen, Briquet
Griffon Vendeen, Grand Basset Griffon Vendeen, Petit Basset Griffon
Vendeen.
Szorstkowłose płowe psy myśliwskie zostały sprowadzone do
Galii przez rzymian, którzy pod wodzą Juliusza Cezara, podbili tą
część Europy w I wieku p.n.e. Były one zapewne przodkami psów, o
których po raz pierwszy wspomniano w XIII-wiecznych kronikach.
Wymienia się tam psy używane do coraz modniejszych w tych czasach
polowań, pochodzące z francuskich prowincji: Bretanii, Nivernais i
Vendeen. W tym ostatnim miejscu spotykano powszechnie psy
szorstkowłose, już wtedy zwane griffonami (griffon-drut), a
jednym z bardziej znanych był "King’s White" - biały duży griffon
króla Ludwika IX (1215-1270).
W epoce
Renesansu, kiedy polowania przestały być wyłącznym przywilejem
panujących, w wielu prowincjach francuskich, poza
wymienionymi wyżej w Gaskonii, Normandii, Saintongeois, Artesiens i
innych,
zaczęły się rozwijać regionalne rasy, hodowane w różnych odmianach
wielkości. Psy duże, powyżej 58 cm używane były do polowań na dziki,
jelenie i wilki, psy średnie – 38-58 cm do polowań na sarny, zające,
króliki i lisy, pojedynczo lub w sforach. Te dwie odmiany dominowały
na dworach, gdzie polowano konno. Trzecia odmiana – poniżej 38 cm,
używana była przez biedniejszych myśliwych, którzy polując pieszo
potrzebowali psy o krótszych nogach. Z czasem psy te zaczęto nazywać
bassetami (bas-niski). Prace hodowlane w kierunku rozwoju
niższych psów – bassetów prowadzono
(z różnym
skutkiem)
z wszystkimi, dotychczas
większymi, rasami psów gończych. W prowincji Vendeen bazę wyjściową
stanowiły wspomniane griffony.
Sfora Basset Griffon w psiarni Hrabiego d’Elva
Pierwsze znaczące
osiągnięcia w hodowli basset griffon należą do Christiana hrabiego
d’Elva, zamieszkałego na zamku Ricoudet w departamencie Mayenne.
Mimo iż hrabia zajmował się polityką (był posłem Mayenne), w swojej
psiarni, w ciągu dziesięciu lat hodowli osiągnął sukces. Zdołał
wyhodować pokaźną sforę psów, z których kilka pokazał na wystawie w
Paryżu w 1885 roku zdobywając puchar prezydenta republiki dla
najpiękniejszych bassetów francuskich. Szczególne uznanie zdobył
ROYAL – COMBATTANT, trójkolorowy, jak większość bassetów hrabiego,
który zdobył Prix Honneur na tej wystawie, po czym został wpisany do
Księgi Pochodzenia pod Nr 93. Pies ten długo stanowił wzorzec Basset
Griffon, a jego cechy można było dostrzec we wszystkich niemal
osobnikach z psiarni hrabiego d’Elva. Hodowli bassetów hrabia
poświęcił się przez ćwierć wieku, używając do krzyżowania, oprócz
griffonów vendejskich, również starannie dobrane gończe bretońskie.
ROYAL-COMBATTANT, basset griffon vendeen, wł. Hrabia Christian
d’Elva
Niemal równolegle
hodowlę bassetów vendejskich prowadził pan E. Ambaud z Havre, dążąc
do jednorodności w tej wspaniałej rasie. W roku 1887, po ok. 10
latach pracy zaprezentował na wystawach swoją sforę. W swych
działaniach kładł nacisk na sierść. Preferując twardą, szorstką
eliminował stale z hodowli, przede wszystkim osobniki krótkowłose,
następnie wszystkie o sierści jedwabistej, osiągając wkrótce cel,
jaki sobie wymarzył. Jego ideałem był CASTILLEAU, przez wielu
ówczesnych znawców uważany za wzorzec basseta vendejskiego.
Podkreślano jego zwartość, wyrazistą głowę i proste łapy. Był
ponadto zdrowy, silny i świetnie polował. Jego geny również długo
odnajdowano w wielu urodzonych później bassetach.
CASTILLEAU, basset griffon vendeen, wł. E. Ambaud
Wiele osiągnięć
hodowlanych z bassetami w różnych rejonach Francji sprawiło, że w
roku 1986 powołano Club du Bassets Francais, którego rolą była
koordynacja wysiłków zmierzających do doskonalenia kilku znakomitych
ras bassetów francuskich. Christian hrabia d’Elva został prezesem
sekcji długowłosej i zajął się pisaniem standardu rasy, ostatecznie
zatwierdzonego w 1904 roku jako Basset Griffon Francais. Niemniej
jednak, już w ciągu pierwszych lat działalności klubu, stał się on
elitarną paryską organizacją. Chciał zajmować się wszystkimi rasami
bassetów, a równocześnie odizolował się od hodowców, bowiem
pracowali oni w odległych prowincjach, takich jak Vendeen.
Ring z
Basset Griffon na wystawie w Paryżu (ok. 1885 rok)
Niezależnie od
wymienionych wcześniej dużych hodowli, wielu myśliwych i hodowców z
rejonu Vendeen pracowało nad doskonaleniem rasy basset griffon.
Ludzie ci, na czele z Paulem Dezamy też uważali, że CdBF z siedzibą
w Paryżu niezbyt dobrze służy ich interesom. Założyli więc 30 maja
1907 roku Club du Basset Griffon Vendeen z siedzibą w La
Chaise-le-Vicomte. Pierwszym prezydentem klubu został Paul Dezamy, a
w uznaniu zasług, prezesem honorowym wybrano hrabiego d’Elva.
Członkowie klubu, mieszkający blisko siebie i razem polujący,
energicznie zabrali się do pracy i już w 1909 roku zaakceptowali
zaproponowane przez P. Dezamy zmiany w standardzie rasy Basset
Griffon Francais. Zmiany te po raz pierwszy uwzględniały dwa
rozmiary basseta, ale klasyfikacja opierała się głównie na wygięciu
przednich łap. Klub założył również własne księgi hodowlane. Pies,
aby był uznany za przedstawiciela rasy, musiał mieć rodziców
wpisanych do księgi. Hodowle, już starannie selekcjonujące psy o
prostych i zagiętych łapach, skupiły się już prawie wyłącznie w
rejonie Vendden i oprócz wyglądu wyraźnie były ukierunkowane na
użytkowość. Z czasem zauważono prawidłowość, że zgięte łapy mają z
reguły osobniki mniejsze, osobniki większe – przeważnie proste łapy.
Kryterium wzrostu stawało się coraz ważniejszym w kojarzeniu. Sam
Dezamy skupił się już wcześniej na selekcjonowaniu osobników o
prostych łapach i wzroście 42 cm, Jego sforę nazywano "42-ki
Dezamiego".
W 1924 roku klub
(po zatwierdzeniu rasy Briquet Griffon Vendeen) zmienił nazwę na
Club du Griffon Vendeen. W 1930 roku opublikował opracowywane
sukcesywnie standardy griffon vendeen - Briquet i Basset. W lipcu
1932 ciężko chory Paul Dezamy zrezygnował z funkcji prezesa, wkrótce
- w 1933 roku umiera, po czym jego syn Abel Dezamy zostaje wybrany
prezesem. Podczas wystawy Canine d’Orleans Internationale w dniu 19
marca 1935 roku klasy BGV zostały oficjalnie rozdzielone, na demi
torses (półkrzywe) o wymiarach 34-38 cm i droites (proste) 38-42 cm.
Choć klasyfikacja opierała się głównie na wzroście, to nazwy "klas"
nadal mówiły o zgięciu łap.
Należy w tym
miejscu wspomnieć o Anglikach, którzy na początku XX wieku również
podjęli hodowlę bassetów griffon w oparciu o psy sprowadzone z
Francji. Dysponując niewielkim ilościowo materiałem, stopniowo
ukształtowali wzorzec nieco różniący się od linii francuskiej.
Ponadto, psy te określano jako Basset Hound rough coated
(szorstkowłosy). Takie nazewnictwo utrzymało się przez okres
międzywojenny.
Basset Hound
rough coated, karta kolekcjonerska z 1931 roku
W czasie II wojny
światowej BGV z racji położenia geograficznego ucierpiały nieco
mniej niż inne rasy, co pozwoliło na dalsze wyraźne ukształtowanie
się obydwu odmian. W roku 1952 Club du Griffon Vendeen ostatecznie
zaakceptował nowe nazwy: Grand Basset Griffon Vendeen i Petit Basset
Griffon Vendeen, a także postanowił o prowadzeniu osobnych ksiąg
hodowlanych. Za niefortunny należy uznać wprowadzony przepis o
kwalifikowaniu szczeniąt do poszczególnych ras, nie w momencie
urodzenia, a dopiero po roku. Spowodował on, że mimo odmiennych ras,
o innych standardach, powszechna była nadal praktyka krzyżowania z
sobą Grand-ów i Petit-ów.
W 1967 roku Abel
Dezamy zaproponował synowi Hubertowi objęcie stanowiska Prezydenta
Elekta. Hubert Dezamy tę funkcję przyjął, a w 1975 roku, po śmierci
ojca, został Prezesem. Już w 1972 roku zaapelował on do hodowców o
zaniechanie praktyk krzyżowania ze sobą ras Grand- i Petit-, ale
dopiero od 1 stycznia 1977 roku zostało to oficjalnie zabronione.
Wynika z tego, że data 01.01.1977 to oficjalne wyodrębnienie dwóch
osobnych ras: Grand Basset Griffon Vendeen i Petit Basset Griffon
Vendeen, ponieważ dopiero od tego dnia zaczęto prowadzić hodowlę
wzajemnie od siebie odseparowaną. W roku 1986 klub zatwierdził nowy
statut i wybrał dotychczasowego skarbnika Pierre Borguet na prezesa,
zamykając w ten sposób długi okres panowania rodziny Dezamy.
Postanowiono również o likwidacji możliwości przekwalifikowania psa
urodzonego z miotu Petit- jako Granda i odwrotnie. Zmieniono również
wysokości we wzorcach ras: Grand został "podwyższony" od 39 cm do 43
cm, dodano również tolerancję ±1 cm do każdej z ras. Wzorzec ten
został przyjęty przez FCI, niemniej jednak w 1999 roku uwzględniono
jeszcze jedną korektę: samce Grand Basset Griffon Vendeen winny być
nieco wyższe i znajdować się w przedziale 40-44 cm z centymetrową
tolerancją.
Historia ukazuje
jak młodymi rasami są nasze: Grand Basset Griffon Vendeen i Petit
Basset Griffon Vendeen. Niemniej jednak, należy je uznać za wyraźnie
ukształtowane. Wzrost od dawna już nie stanowi jedynej różnicy. Obie
rasy różnią się od siebie zarówno budową jak i charakterem, ale o
tym można poczytać we wzorcach ras.
Opracowanie: Janusz Zacharewicz
Ilustracje
pochodzą ze zbiorów autora
<
Wszelkie prawa zastrzeżone >
ZOBACZ HISTORIĘ PBGV W POLSCE
