Wybór reproduktora
Wybór właściwego reproduktora jest niezwykle istotny i wcale nie jest taki
prosty, na jak nam się wydaje. Niestety często wybór reproduktora wybiera się z
przyczyn nie mających nic wspólnego z hodowlą, oto kilka przykładów:
- wybrany pies jest najnowszym impoprtem albo najnowszym championem
- jego właściciele mieszkają na "tej samej ulicy" lub w tym samym mieście
- w rodowodzie psa roi się od championów
- jeden z jego szczeniaków wygrał w swojej klasie na wystawie
- jego brat, wujek, dziadek itp jest znanym championem
Nie ma sensu oszczędzać pieniędzy znajdując tańszego reproduktora, ale należy
pamiętać bo proponowane warunki krycia są korzystne, że również najdroższy
reproduktor wcale nie musi oznaczać najlepszego. Ilość tytułów zdobytych przez
psa w żadnym wypadku nie świadczy o jego wartości hodowlanej, nie zapewni nam w
żaden sposób, że jego dzieci będą tej samej klasy, ani że jest on najlepiej
dobranym psem do twej suki. Często właściciele swoich reproduktorów reklamują
stwierdzeniem "sprawdzony reproduktor" należy rozumieć nic innego tylko to, że
pies wogóle posiada potomstwo. Tylko jakiej wartości i ile? Wybór reproduktora
to bardzo odpowiedzialna decyzja, dotyczy ona szczeniąt które przyjdą na świat,
ale również przyszłych właścicieli, którzy obdarzyli hodowcę zaufaniem. To
hodowca bierze całkowitą odpowiedzialność za jakość szczeniąt wyhodowanych przez
niego. Przy wyborze psa, należy
wziąć pod uwagę kilka rzeczy:
Zdrowie
Większość chorób i wad przekazywana jest genetycznie. W każdym kryciu ojciec
jest tak samo ważny jak matka. Szczenięta otrzymują 50% genów od każdego z
rodziców, rodzice mają jednakowy wpływ na wygląd i charakter przyszłych
szczeniąt. Pies powinien mieć ukończone co najmniej 18 miesięcy, dobrze by było
gdyby miał przebadane (oczy, serce i stawy biodrowe pod kątem dysplazji)
Charakter
Psychika psów ma bardzo ważne znaczenie w hodowli. Cechy charakteru i
temperament również są dziedziczone. Obiegowe opinie, że charakter dziedziczy
się po matce, a wygląd po ojcu, nie są prawdą. Szczenięta pierwsze tygodnie
życia spędzą z matką i od niej będą się uczyły zachowań, ale cechy takie jak
tchórzliwość, agresja, niepewność, odwaga czy opanowanie są przekazywane przez
oboje rodziców. Jeśli pies, którym chcemy pokryć sukę jest lękliwy, może
przekazać te cechy potomstwu. Agresja również powinna wykluczyć psa z hodowli.
Reproduktor powinien być psem zrównoważonym, charakter powinien być
najważniejszym kryterium w doborze reproduktora i nawet najpiękniejszy, pies nie
powinien być użyty do hodowli, jeśli jest tchórzliwy czy agresywny.
Eksterier
Pies którego chcemy użyć do hodowli, przede wszystkim musi spełniać wymogi
wzorca. Należy dokładnie poznać wzorzec rasy i nauczyć się właściwie i dokładnie
rozumieć wymagania wzorca rasy którą hodujemy. Warto sprawdzić, czy wybrany pies
nie ma jakiś niepożądanych cech. Trzeba znaleźć reproduktora, który uzupełni
niedoskonałości naszej suki. Oceń uczciwie obiektywnie, zalety i wady suki. Nie
wszyscy hodowcy to potrafią, niektórzy nie potrafią dopatrzyć się żadnej wady u
swojej suki czy psa, za to u innych psów widzą wszystkie. Jeśli trudno ci to
zrobić samemu, poproś innego hodowcę lub sędziego. Zanotuj, jakie cechy chcesz
poprawić, a następnie szukaj psa, który ma najwięcej zalet, a przy tym żadnej
wady z tych które posiada twoja suka. Idealnie byłoby, gdyby właśnie te cechy
silnie przekazywał potomstwu (możesz to sprawdzić oceniając jego poprzednie
mioty). Nie wybieraj psa, który ma te
elementy przerysowane. Jeśli twoja suka jest niskiego wzrostu, nie dobieraj dla
niej psa bardzo wysokiego, prawdopodobnie połowa miotu będzie mała, a druga
połowa duża. Połączenie skrajności rzadko daje dobre rezultaty. Każdy pies,
który nabywa uprawnienia na reproduktora, powinien być naprawdę piękny, na
wystawach otrzymać oceny doskonałe, nie ma sensu używać w hodowli marnych, byle
jakich psów.
Rodowód
Trzeba mieć wiedzę na temat tego, co kryje się w rodowodach psów, których
planujemy użyć do hodowli. Jeśli jest to możliwe obejrzyj rodziców reproduktora,
warto wiedzieć co wiadomo o jego liniach i czy nie są zbyt zużyte. Sprawdź, czy
nie ma w nich jakiegoś często używanego psa. Jeśli jednak liczymy na wybitne
szczeniaki, które będą wystawiane i używane do hodowli, lepiej aby nie miały w
swoim rodowodzie przodka, którego mają wszyscy. Zawęzisz w ten sposób pulę
genetyczną rasy, a tym samym wybór ich przyszłych partnerów. Jeśli jesteś
początkującym hodowcą, dobierz dla suki psa, z którym nie ma wspólnych bliskich
przodków (do 3 -4 pokolenia). W hodowli stosuje się różne zabiegi, m.in.
krzyżowanie liniowe czy inbred, ale są to praktyki, które powinien stosować
wyłącznie doświadczony hodowca z długoletnią praktyką. Wymagają one znakomitej
znajomości zasad genetyki oraz znajomość
danych linii hodowlanych. Dzięki nim można wzmocnić w rasie pożądane cechy,
eliminować zaś wady (zwłaszcza te recesywne, nie ujawniające się często przez
kilka pokoleń) pod warunkiem jednak, że wiemy prawie wszystko o krzyżowanych
liniach. W przeciwnym wypadku możemy wyprodukować chory miot pełen usterek.
Więcej o sposobach krzyżowania w dalszej części.
Tytuły
Pies którego wybierzesz, powinien mieć już jakieś osiągnięcia na ringu. Będzie
to dowodem, że znalazł uznanie w oczach sędziów, ma odpowiedni wygląd i
psychikę. Oczywiście możesz też użyć psa, który w ogóle nie ma żadnych
tytułów, ale powinny być do tego jakieś powody np. jeśli dany pies miał już
wcześniej szczenięta z innymi sukami, a jego potomstwo zostało doceniane przez
sędziów i mogące się poszczycić osiągnięciami na ringach.
Jak znaleźć reproduktora?
Najwięcej informacji można znaleźć w internecie. Jest tam sporo linków na
stronach organizacji kynologicznych, klubów rasy, hodowli, jeśli jakiś pies nie
posiada swojej strony internetowej, to na stronach klubów, czy stronach ZKwP są
spisy reproduktorów. Najlepszym sposobem aby móc zobaczyć psa, to wyjazdy na
wystawy i oglądanie prezentowanych tam psów. Ma to tę dodatkową zaletę, że
widzisz psa na żywo, można porównać go do innych psów znajdujących się na ringu.
Nie należy umawiać się na krycie nie obejrzawszy wcześniej psa a kierując się
tym jak wygląda na zdjęciach. Nawet z przeciętnego psa, dobry fotograf potrafi
zrobić gwiazdę, ustawić w taki sposób, aby nie było widać jego wad. Dlatego
zawsze przed podjęciem decyzji czy jest to właściwy pies, warto psa zobaczyć na
wystawie albo jeśli jest to możliwe w domu. Warto nawet postawić psa obok swojej
suki i sprawdzić czy do siebie pasują.
Koszty
Koszt krycia dobrym reproduktorem w zasadzie w całej Europie jest podobny i
wynosi od 1000 do 1500 euro, w Polsce ceny za krycie wahają się od 2000 - 2500
zł. Oczywiście jest to kwota, którą należy zapłacić, jeśli suka okaże się
szczenna. Jeśli nie, właściciel reproduktora zwraca opłatę, lub umawia się na
powtórne krycie. Zazwyczaj, jeśli szczeniąt jest mniej niż 3, właściciel suki ma
prawo do powtórnego krycia w ramach tej samej opłaty, ale jest to sprawa umowna
pomiędzy obiema stronami. Można też uzależnić cenę za krycie od ilości
urodzonych szczeniąt, np. x euro za każde prawidłowe szczenię i x euro za każde
niestandardowe. Czasami właściciel psa zażyczy sobie szczeniaka zamiast zapłaty
pieniężnej i trzeba wtedy uzgodnić, czy ma to być najlepsze szczenię w miocie,
piesek czy suczka, kiedy i kto ma dokonać wyboru.
Spisz umowę krycia, aby uniknąć niepotrzebnych nieporozumień. Jeśli wybierasz
się za granicę, dojdą do tego jeszcze wydatki związane z podróżą. Przed wyjazdem
(zwłaszcza dalekim) dobrze jest zrobić suce test na poziom progesteronu, aby
trafić w odpowiedni dzień.
Kilka rodzajów skojarzeń:
Inbred - mówimy o nim wtedy, gdy ojciec i matka szczeniąt są ze sobą
spokrewnieni. Jeśli porównamy rodowody psa i suki zobaczymy, że występuje w nich
ten sam przodek. Szczenię dziedziczy połowę genów ojca i połowę matki. Jeśli
więc w rodowodzie ojca i matki szczeniąt występuje ten sam przodek, to
szczenięta odziedziczą najwięcej jego genów i teoretycznie istnieje
prawdopodobieństwo, że będą do niego podobne w typie. Jest to sposób skojarzenia
dość często stosowany przez hodowców, a dany powtarzający się w rodowodzie
przodek jest zwykle wybitnym przedstawicielem rasy. Mówi się wtedy, że
szczenięta są zinbredowane na tego przodka. Jednak w takim skojarzeniu istnieje
takie same prawdopodobieństwo odziedziczenia przez szczenięta zalet danego
przodka jak i wad. U szczeniąt mogą ujawnić się również wady, których nie widać
u tego przodka lecz niesie je on ze sobą w genach. Ten typ skojarzenia polecany
jest wyłącznie dla doświadczonych hodowców. Szczenięta z takiego skojarzenia
należy bowiem selekcjonować i do dalszej hodowli przeznaczyć tylko te najlepsze.
Na linię - to łagodniejsza forma inbreedu, tyle że tak jak inbreed to
powtarzanie się w rodowodzie jednego konkretnego przodka, tak krycie na linię to
powtarzanie się w rodowodzie tej samej linii hodowlanej ze strony obojga
rodziców. Patrząc na rodowód czasem widzimy u przodków ten sam przydomek
hodowlany. Hodowcy z długoletnim doświadczeniem (często 30-letnim i więcej)
poprzez długie lata pracy hodowlanej zdołali wypracować swój własny typ psa
charakterystyczny właśnie dla ich hodowli. Poprzez odpowiedni dobór rodziców i
selekcję szczeniąt przez lata utrwalali cechy, które stały się charakterystyczne
dla danej linii. Stosując krycie "na linię" będziemy ją kontynuować oraz
utrwalać wspomniane wyżej charakterystyczne dla tej linii hodowlanej cechy. Nie
należy też zapominać, że dana linia hodowlana może mieć utrwalone zarówno
pożądane cechy jak i niektóre mniej pożądane.
Podobne i podobnyzm - w tym przypadku rodzice szczeniąt nie są ze sobą
spokrewnieni lecz są w tym samym typie, a mówiąc prościej są do siebie podobni.
Warunek - i pies i suka powinni być możliwie doskonałymi przedstawicielami rasy.
Skojarzenie wyrównawcze - rodzice szczeniąt nie są ze sobą spokrewnieni i
nie są do siebie podobni. Jak wiemy suka nie musi uzyskać ocen "doskonałych" aby
zostać suką hodowlaną. Wystarczą oceny "bardzo dobre". Ocena "bardzo dobra"
oznacza, że suka posiada drobną wadę lub niepożądaną cechę, którą niekoniecznie
przekaże potomstwu. W takim przypadku na ojca szczeniąt powinniśmy wybrać psa,
który może tę niepożądaną cechę poprawić. Jeśli np suczka ma szczupły kościec,
reproduktor powinien być dość grubokościsty, jeśli ma zbyt słabe kątowanie
reproduktor powinien mieć kątowanie idealne.
|
